YSL: Ο σχεδιαστής που θα ήθελε να έχει εφεύρει το τζιν

Ο Yves Saint Laurent δεν ήταν ένας από εμάς

Γεννήθηκε το 1936 στο Οράν της γαλλοκρατούμενης τότε Αλγερίας σε εύπορη οικογένεια και είχε δύο μικρότερες αδερφές, των οποίων τις κούκλες συνήθιζε να ντύνει δείχνοντας το ταλέντο του από μικρός. Στα 17 του γράφτηκε σε σχολή μόδας του Παρισιού, απέσπασε το πρώτο βραβείο σε έναν διαγωνισμό, γνώρισε τον τότε διευθυντή της Vogue και προσελήφθη στον οίκο του Christian Dior, στον οποίο πέρασε τον πρώτο χρόνο κάνοντας κυρίως θελήματα, παρόλο που ο Dior είχε ήδη αναγνωρίσει τον ταλέντο του. Λίγους μήνες πριν πεθάνει στα 52 του ο Dior ανακοίνωσε στη μητέρα του οτι επέλεξε τον γιο της για να τον διαδεχτεί και έτσι ο Yves Saint Laurent στα 21 του χρόνια γίνεται ο επικεφαλής σχεδιαστής του οίκου Dior.

Η συλλογή του για τον οίκο το 1958 πραγματικά έσωσε την επιχείρηση που είχε περιπέσει σε μεγάλη αβεβαιότητα μετά τον θάνατο του διάσημου σχεδιαστή. Οι δημιουργίες του, με τις ευθείες και εφαρμοστές γραμμές να κυριαρχούν, χωρίς τις βάτες και τα τούλια που ως τότε είχαν συνηθίσει με αποκορύφωμα το φόρεμα σε σχήμα τραπεζίου που θεωρείται ο πρόγονος του μίνι και δεν προσπαθούσε καν να τονίσει τη μέση. Συλλογές του που ήρθαν αργότερα είχαν κολλητές φούστες και ανδρόγυνο στυλ και δεν ήταν πάντα αποδεκτές από τον τύπο, το κοινό ήταν διχασμένο. Το 1960, μας έδειξε μπαλούν φούστες, ζιβάγκο μπλούζες και μπουφάν μηχανής, σαν να προσπαθούσε να ντύσει τους μποέμ καλλιτέχνες της εποχής, αλλά ο τύπος δεν αγάπησε τη συλλογή του. Όλα αυτά του έδωσαν τον τίτλο του πρώτου φεμινιστή σχεδιαστή μόδα και ο ίδιος φαίνεται να μην είχε πρόβλημα με αυτό.

Η γνωριμία με τον Pierre Bergé

O Pierre Bergé ήταν ο σύντροφος του Yves Saint Laurent στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής του και ο αδιαμφισβήτητος συνεργάτης του στα επαγγελματικά. Γνωρίστηκαν το 1958 σε ένα δείπνο του περιοδικού Harper’s Bazaar προς τιμήν του σχεδιαστή. Η κοινή του ζωής ξεκινά 6 μήνες μετά και φαίνεται να ήταν ακριβώς αυτό που χρειαζόταν ο ταλαντούχος σχεδιαστής που δήλωνε ότι εκτός από το να σχεδιάζει δεν ήταν ικανός να κάνει τίποτε άλλο. Είναι σαφές ότι ένας οίκος μόδας είναι πολύ περισσότερα πράγματα από έναν ταλαντούχο σχεδιαστή. Μάλιστα ο Pierre Bergé πριν γνωρίσει τον Yves Saint Laurent, δεν ασχολιόταν με την μόδα, αλλά ο νεαρός σχεδιαστής φαίνεται τον τράβηξε κοντά στο αντικείμενο.

Η Σανέλ έδωσε στις γυναίκες ελευθερία, ο Ιβ τη δύναμη που τους έλειπε

Pierre Bergé

Ο Yves Saint Laurent και η στρατιωτική θητεία

Όσο ο Yves Saint Laurent σχεδίαζε φούστες και πανωφόρια ωστόσο, σε εξέλιξη πίσω στη γενέτειρα του ήταν ο Αλγερινός πόλεμος της Ανεξαρτησίας και μπορεί τα πρώτα χρόνια ο οίκος Dior να φρόντιζε να παίρνει αναβολή, αλλά όταν το 1960 η συλλογή του δεν είχε την αποδοχή που θα θέλανε, απλά δεν προσπάθησαν αρκετά να τον κρατήσουν, οπότε ο Yves Saint Laurent πάει στον πόλεμο. Λέγεται οτι εκεί άντεξε 20 μέρες συνολικά, τα νεύρα του κλονίστηκαν και για να τον συνεφέρουν υπέστη ηλεκτροσόκ και αγωγή με ηρεμιστικά. Σε αυτή την κατάσταση έμαθε και οτι η Dior τον είχε απολύσει.

Ο οίκος Yves Saint Laurent γεννιέται

Ο Pierre Bergé ήταν αυτός που τον βοήθησε όταν ο σχεδιαστής αποφάσισε ότι θέλει να φτιάξει τον δικό του οίκο μόδας. Διεκδίκησε αποζημίωση για την απόλυση από τον οίκο Dior και φρόντισε να βρει την οικονομική στήριξη που χρειαζόταν για την ίδρυση του οίκου με το όνομα του συντρόφου του. Και τότε άρχισαν όλα…

Η πρωτοτυπία του δεν σταματάει εκεί, ο Yves γνώρισε στις γυναίκες το see-through τοπ, το streetwear, το safari jacket και γενικότερο το military look, αλλά και τα leopard prints. Άσχετα με το αν τα συγκεκριμένα κομμάτια ανήκουν στις στιλιστικές προτιμήσεις και άρα στην γκαρνταρόμπα μας, μια ματιά γύρω σας θα σας δείξει οτι ήρθαν, άρεσαν και έμειναν για πάντα.

Άλλωστε ο ίδιος έλεγε ότι:

«Όσες ακολουθούν κατά πόδας τη μόδα αντιμετωπίζουν μείζονα κίνδυνο. Αυτόν της απώλειας της βαθύτερης φύσης τους, του στιλ τους, της φυσικής κομψότητας τους».

Οπότε εμείς μπορούμε να φοράμε ο,τι μας αρέσει, έχουμε την άδεια του ειδικού.

Το 1966 έρχεται το Le Smoking, και οι γυναίκες μπορούν να βάλουν πια και αυτές κουστούμι, χωρίς φυσικά να λείψουν και τότε οι αρνητικές κριτικές. Ένα κουστούμι φτιαγμένο από πιο λεπτά υφάσματα και χαρακτηριστικά για να αγκαλιάζουν ιδανικά το γυναικείο σώμα. Το νέο λούκ αγκάλιασε από τις πρώτες η Κατρίν Ντενέβ.

Ο Yves ήταν ίσως ο πρώτος σχεδιαστής που άνοιξε τα μάτια του προς την κοινωνία και θέλησε να καλύψει τις ανάγκες τις εργαζόμενης γυναίκας της εποχής του. Θέλησε να την απελευθερώσει από το κλασσικό γυναικείο ρούχο και το ίδιο έκανε και για τα αντρικά ρούχα, προσθέτοντας τους χρώμα και υφές. Φυσικά όλα αυτά είχαν να κάνουν και με την εποχή του. Δεν φανταζόμαστε δηλαδή οτι εάν δεν είχε εμφανιστεί ο Yves Saint Laurent οι γυναίκες θα πήγαιναν στις δουλειές τους ακόμα με κρινολίνα και ογκώδεις βάτες. Μάλλον συνέβη ένας επιτυχημένος συνδυασμός συνθηκών, ταλέντου και σκληρής δουλειάς. Γεννήθηκε στη σωστή εποχή, στην σωστή οικογένεια που μυρίστηκε το ταλέντο του και τον άφησε να ασχοληθεί με αυτό και δούλεψε πολύ πάνω σε αυτό που αγαπούσε.

Όσα κι αν κατάφερε ωστόσο και όσα και αν του αναγνωρίζουμε εκείνος θα ήθελε να έχει εφεύρει το τζιν:

Έχει εκφραστικότητα, είναι ταπεινό, έχει σεξ απίλ, είναι απλό. Είναι και έχει όλα όσα ήθελα πάντα από τα ρούχα μου

Yves Saint Laurent

Yves Saint Laurent prêt-à-porter

Προσπάθησα να δείξω ότι η μόδα είναι τέχνη. Γι’ αυτό ακολούθησα τη συμβουλή του δασκάλου μου, Κριστιάν Ντιόρ και το αιώνιο μάθημα της Δεσποινίδας Σανέλ. Δημιούργησα για την εποχή μου και προσπάθησα να προβλέψω τι θα φέρει το μέλλον

Yves Saint Laurent

Ο Yves Saint Laurent πίσω από τον σχεδιαστή

Αν προσπαθήσεις να δεις πίσω από τα φώτα που τυφλώνουν σε αυτές τις περιπτώσεις, θα παρατηρήσεις οτι μιλάμε για έναν άνθρωπο που δούλευε πολύ εντατικά από τα 17 του χρόνια. Η φίρμα με τα “έτοιμα” ρούχα απαιτούσε καινούρια συλλογή τέσσερις φορές το χρόνο. Από τους ανθρώπους που ήταν κοντά του και από τις ταινίες και τα ντοκιμαντέρ που έχουμε δει για τη ζωή του, φαίνεται πως ήταν ένας ντροπαλός και εσωστρεφής άνθρωπος, χωρίς πολλούς φίλους. Πέρασε όλη του τη ζωή βυθισμένος στην κατάθλιψη, προσπαθώντας να την αντιμετωπίσει βουλιάζοντας όλο και περισσότερο στο αλκοόλ και τα ναρκωτικά. Μαρτυρίες από βιβλία που γράφτηκαν για εκείνον, μας παρουσιάζουν έναν Yves σκληρό με τους συνεργάτες του εξαιτίας των καταχρήσεων και της κατάθλιψης. Από τις αρχές του ’70 αρχίζουν τα προβλήματα της υγείας τους και η προσπάθεια του να υιοθετήσει έναν πιο εξωστρεφή τρόπο ζωής, τον οδηγεί να ξημεροβραδιάζεται στο θρυλικό Studio 54 της Νέας Υόρκης και να απομακρύνεται από τον σύντροφο του, με τον οποίο τελικά χωρίζουν το 1975, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έπαψαν ποτέ να μένουν μαζί ή να είναι συνεργάτες. Μάλιστα θα υπογράψουν ένα “σύμφωνο συμβίωσης” λίγες μέρες πριν το θάνατο του.

Ο Yves Saint Laurent αποχώρησε από την ενεργό δράση το 2002, τρία χρόνια μετά την πώληση της pret-a-porter σειρά του στον οίκο Gucci και έφυγε από τη ζωή την 1η Ιουνίου του 2008 στο Παρίσι καταβεβλημένος από τον καρκίνο του εγκεφάλου από τον οποίο έπασχε. Οι στάχτες του διασκορπίστηκαν στο Μαρακές στον αγαπημένο του κήπο Majorelle.

---

Αν θέλετε λίγο ακόμα Yves Saint Laurent μπορείτε να δείτε την ομώνυμη ταινία που είναι διαθέσιμη στο Cinobo:

---

Τι είναι τελοσπάντων το Haute Couture

Πρώτα απ όλα να ξεκαθαρίσουμε οτι δεν μπορεί ο οποιοσδήποτε ξέρει να χειρίζεται επαρκώς μια ραπτομηχανή κι ένα πατρόν και θέλει να βγάλει μια δικιά του συλλογή, να αποκαλέσει τον εαυτό του Haute Couture. Δεν αρκεί κάτι να είναι χειροποίητο και one-of-a-kind. Για να αποφασιστεί αν κάποιος οίκος θα μπορεί να χρησιμοποιεί τον τίτλο, θα πρέπει να συμμορφώνεται σε κάποιους κανόνες που ορίζει το Υπουργείο Βιομηχανίας της Γαλλίας και το Chambre Syndicale de la Haute Couture. Συγκεκριμένα πρέπει να έχει το ατελιέ-βάση του στο Παρίσι με τουλάχιστον 15 άτομα πλήρους απασχόλησης και 20 τεχνικούς επίσης πλήρους απασχόλησης και να βγάζει τουλάχιστον δύο συλλογές ετησίως με 50 πρωτότυπα σχέδια πρωινά και βραδινά κάθε Γενάρη και Ιούλη. (Εμείς κολλήσαμε στα γρανάζια της γραφειοκρατίας γιατί είχαμε μόνο 49 σχέδια, δυστυχώς..)

Στα τέλει του 19ου αιώνα ένας μόδιστρος αγγλικής καταγωγής ονόματι Worth, τα ξεκίνησε όλα αυτά, όταν αποφάσισε να φτιάξει τις δικές του κολεξιόν και να τις παρουσιάσει στις πλούσιες πελάτισσες του. Φυσικά αυτό έγινε ενώ ήδη είχε οργανωθεί η μαζική παραγωγή αρκετά καλά. Βλέπετε, μέχρι τότε, το να φτιάχνεις ρούχα ήταν ακόμη στο επίπεδο της χειροτεχνίας, υπήρχαν δηλαδή ράφτες για τους άντρες και μοδίστρες για τις γυναίκες στα ανώτερα στρώματα, ενώ στις πιο φτωχές οικογένειες, το ράψιμο ήταν απαραίτητη γνώση για τη γυναίκα, καθώς η αγορά έτοιμων ρούχων ήταν πολυτέλεια. Τα πρώτα ρούχα που βγήκαν στη μαζική παραγωγή ήταν κάπες και παλτό, που πρόσφεραν μια ευελιξία ως προς το μέγεθος. Όλο αυτό το πέρασμα στη μόδα, δεν είναι καθόλου τυχαίο αν σκεφτεί κανείς ότι εκείνη την περίοδο μέσα στη βιομηχανική επανάσταση, ο κόσμος άρχισε να μαζεύεται στα αστικά κέντρα και άρα χρειαζόταν να φοράει κάτι πιο universal από την παραδοσιακή φορεσιά.

To Haute Couture σήμερα

Αναρωτιόμασταν πόσοι να ναι αυτοί που ψωνίζουν ρούχα υψηλής ραπτικής σήμερα και τελικά κάποιος απ ο,τι φαίνεται τους μέτρησε. Σύμφωνα με τον παντογνώστη google 2000 περίπου είναι όσοι ψωνίζουν σήμερα haute couture σε όλο τον κόσμο, έναντι 20000 στα χρυσά χρόνια της τη δεκαετία του ’50. Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, τα στοιχεία λένε ότι το 60% της αγοράς ρούχων πολυτελείας είναι συγκεντρωμένα σε μόλις 35 brand.

Μιας που μιλήσαμε εκτεταμένα σε αυτό το άρθρο για καινοτομίες, η πιο πρόσφατη εβδομάδα μόδας που κατάφερε να γίνει, ήταν γεμάτη βιωσιμότητα και υπόσχεση για αλλαγή πλεύσης στη μόδα. Η μόδα παραδέχεται ότι είναι εξαιρετικά επιβλαβής για το περιβάλλον και αρκετά ανήθικη στα εργασιακά της και μας παρακινεί να αγοράσουμε λιγότερα και ακριβότερα έναντι των πολλών και φτηνών. Αυτή η προτροπή φτάνει για να καλύψει τις δικές της τύψεις και όσων φυσικά έχουν να πάρουν ακριβότερα, νομίζουμε όμως οτι είναι σαφές ότι δεν λύνει το πρόβλημα.

Ούτε το πρόβλημα με το περιβάλλον, την εκμετάλλευση στα φασόν εργοστάσια του Bagladesh, τις φουσκωμένες πιστωτικές μας, ούτε το body shame που μας φορτώσανε. Δεν θα φέρει επίσης πίσω τη φαντασία μας που αργοπεθαίνει ακριβώς λόγω αυτού του τρόπου παραγωγής. Σκεφτείτε για μια στιγμή αυτούς που απασχολούνται στα δημιουργικά τμήματα των οίκων μόδας. Δουλεύουν ασταμάτητα υπό την πίεση να εμφανίσουν καινούριο περιεχόμενο. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης το απαιτούν. Κάθε ώρα, κάθε στιγμή ο “τοίχος” μας πρέπει να είναι γεμάτος με κάτι καινούριο, υπό τον φόβο ότι αν σιωπήσεις για μια μόνο στιγμή να σκεφτείς, αν αφήσεις μια στιγμή τον εαυτό σου να βουλιάξει μέσα σε κάτι και να σε επηρεάσει για μπορέσεις να δώσεις ένα πραγματικά καινοτόμο περιεχόμενο, τότε οι ακόλουθοι σου θα σου γυρίσουν την πλάτη. Δεν τους νοιάζει μόνο να είναι καινούριο, η συχνότητα παίζει ρόλο, αλλιώς τα ίδια τα μέσα που σε έκαναν viral θα σε εξαφανίσουν από προσώπου ίντερνετ με την ίδια ταχύτητα που σε κάνανε πρώτο στις μηχανές αναζήτησης. Φυσικά αυτό δεν σταματά στην μόδα και καταλήγεις να βλέπεις youtubers να βγάζουν στο σφυρί και το τελευταίο λεπτό της προσωπικής τους ζωής προς τέρψην του αδηφάγου κοινού.

Εν τέλει η βιομηχανία της μόδας είναι που γέννησε αυτούς τους φρενήρεις ρυθμούς για να μπορεί να έχει συνεχώς προϊόν προς πώληση, φουσκώνοντας τις καταναλωτικές μας ανάγκες και αυτό ακριβώς το δημιούργημα της είναι που την καθιστά στείρα και επαναλαμβανόμενη, με λίγες φωτεινές εξαιρέσεις εδώ κι εκεί. Εμείς πάντα ελπίζουμε να δούμε κάτι αυθεντικό και όμορφο και δεν μας πειράζει να περιμένουμε!

photo via www.insidestory.gr