«Ράνα Πλάζα»: Όσα χωράνε και κρύβονται πίσω από τη βιομηχανία της μόδας.
Δεν δώσαμε φωνή στην Amelia για να σας στενοχωρήσουμε, ειδικά εν μέσω πανδημίας, αλλά για να είστε εδώ και να διαβάζετε σημαίνει πως αγαπάτε την αλήθεια. Πάμε λοιπόν να μάθουμε ποιος φτιάχνει τα μπλουζάκια που αγαπάμε.
words: BlueJay
www.wheredoesitcomefrom.co.uk
24 Απρίλη 2013 καταρρέει σαν πύργος από τραπουλόχαρτα το οκταώροφο κτίριο «Ράνα Πλάζα» στο Μπαγκλαντές, 30 χιλιόμετρα μακριά από την Ντάκα, το οποίο στέγαζε βιοτεχνίες ετοίμων ενδυμάτων, μια τράπεζα, αρκετά καταστήματα και περίπου 5000 εργαζόμενους συνολικά. Ο τραγικός απολογισμός ήταν τουλάχιστον 1.127 νεκροί μέχρι τις 13 Μαΐου που σταμάτησαν οι προσπάθειες ανάσυρσης νεκρών και περίπου 2450 τραυματίες. Η αδυναμία των αρχών, να προσδιορίσουν τον ακριβή αριθμό των νεκρών και αγνοούμενων έδειχνε και πόση ήταν η αδήλωτη εργασία, ακόμα και όταν είναι νόμιμο να πληρώνεσαι 68$/μήνα. Περισσότερα από τα μισά θύματα ήταν γυναίκες και τα παιδιά τους που βρίσκονταν σε βρεφονηπιακή φύλαξη εντός του κτιρίου.
Σύμφωνα με την έρευνα που έγινε μετά για τους άμεσους λόγους που οδήγησαν στην κατάρρευση, το κτίριο ήταν χτισμένο πάνω σε λίμνη κάτι που έθετε σε κίνδυνο τη δομική ακεραιότητα του, η χρήση του είχε μετατραπεί από εμπορική σε βιομηχανική και τρείς όροφοι είχαν προστεθεί επιπλέον σε σχέση με όσα ορίζονταν από την αρχική άδεια
Στις 23 Απριλίου 2013 (μία ημέρα πριν από την κατάρρευση), διαπιστώθηκαν ρωγμές, το κτίριο εκκενώθηκε και τα καταστήματα και η τράπεζα στους κάτω ορόφους έκλεισαν. Σύμφωνα με δηλώσεις του Sohel Rana στα ΜΜΕ αργότερα την ίδια μέρα, το κτίριο ήταν ασφαλές και οι εργαζόμενοι έπρεπε να επιστρέψουν στις δουλειές τους. Μάλιστα οι διευθυντές της Ether Tex απείλησαν να παρακρατήσουν την αμοιβή ενός μήνα από εργαζόμενους που αρνήθηκαν να έρθουν στη δουλειά.
Τι σημαίνει για το Μπαγκλαντές η βιομηχανία της μόδας;
Το Μπαγκλαντές με 168 εκατομμύρια κατοίκους, βρίσκεται ανάμεσα στις δέκα ταχύτερα αναδυόμενες οικονομίες στον κόσμο. Ο τομέας της υφαντουργίας είναι μια από τις κύριες πηγές εισοδήματος και είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής έτοιμων υφασμάτων στο κόσμο. 3,6 εκατομμύρια άνθρωποι εργάζονται στην υφαντουργία, προμηθεύοντας κυρίως εταιρείες στη Δύση. Οι εταιρίες για παράδειγμα που στεγάζονταν στη «Ράνα Πλάζα» κατασκεύαζαν ρούχα για μάρκες όπως οι Benetton, the Children’s Place, El Corte Inglés, Joe Fresh, Mango, Primark και Walmart κ.α.
Αυτή τη στιγμή μπορεί να διαβάζεις αυτό το άρθρο φορώντας κάτι που έχει κατασκευάσει μια τέτοια εταιρία.
Τι σήμαινε για τους ανθρώπους αυτούς το ατύχημα;
Είναι ήρεμοι πλέον στο σπίτι τους και ζουν απολαμβάνοντας τις παχυλές αποζημιώσεις; Oι ιστορίες που διαβάζουμε μαρτυρούν μια τελείως διαφορετική πραγματικότητα. Πολλοί από αυτούς έχασαν την μοναδική πηγή εισοδήματος τους, είτε χάνοντας το εργαζόμενο μέλος της οικογένειας, είτε χάνοντας το εργαζόμενο μέλος του σώματος τους. Πολλοί αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στα χωριά τους ή να στείλουν τα παιδιά τους εκεί για να επιβιώσουν ή ζουν πουλώντας λίγα λίγα τα λιγοστά υπάρχοντα τους. Όσο για τις αποζημιώσεις, όσες δόθηκαν ήταν πενιχρές και δαπανήθηκαν εξ ολοκλήρου σε ιατρικά και φαρμακευτικά έξοδα.
Τώρα που ρίξαμε μια ματιά στο back office της βιομηχανίας της μόδας και μάθαμε τι ακριβώς έγινε ας αναρωτηθούμε ποιος έφταιγε για την κατάρρευση του «Ράνα Πλάζα»; Ήταν μια αποτυχία του κράτους, μια αβλεψία του εργολάβου μηχανικού, η απληστία των 5 φασόν βιοτεχνιών, οι «κακές» πολυεθνικές που θέλουν όλο και περισσότερα ρούχα, όλο και φτηνότερα, εμείς οι καταναλωτές, που βλέπουμε στην ετικέτα «Made in Bagladesh», αλλά το παίρνουμε;
Τα στατιστικά μας λένε ότι η μέση Αγγλίδα εως το 2000 ψώνιζε 19 είδη ρουχισμού ετησίως, ως το 2010 ψώνιζε πλέον 36 είδη ρουχισμού ανά έτος. Δεν υπάρχουν πια 4 σεζόν ανά έτος, υπάρχουν ασταμάτητα νέες παραλαβές. Τρεις εβδομάδες χρειάζεται ένας οίκος μόδας από τη στιγμή που θα εντοπίσει την επόμενη τάση, μέχρι τη στιγμή που το προϊόν θα είναι έτοιμο στα ράφια προς πώληση. Για να επιτευχθεί αυτή η ταχύτητα, μια κοινή τακτική είναι το φασόν να επωμίζεται το 5% του κόστους για κάθε εβδομάδα καθυστέρησης. Σε ένα τέτοιο deadline βρέθηκαν να δουλεύουν στο «Ράνα Πλάζα» στις 24 Απρίλη.
Εν τέλει τι φαντάζεσαι ακριβώς ότι πληρώνονται και σε ποιες συνθήκες περιμένεις ότι ζουν εκείνοι που κατασκεύασαν το τζιν που σου κόστισε 9,99€; Τελικά χρειάζεσαι όλα αυτά τα μπλουζάκια; Χρειάζεσαι κι εκείνο που έχει φορέσει μια φορά; Ελπίζουμε να θυμηθείς όλα όσα μάθαμε σήμερα την επόμενη φορά που θα πας για ψώνια.
Μπορείς επίσης να παρακολουθήσεις ένα ωραιότατο δια-δραστικό ντοκιμαντέρ εδώ. (βάλε ήχο):
https://www.theguardian.com/world/ng-interactive/2014/apr/bangladesh-shirt-on-your-back
Μπορείς να διαβάσεις τις ιστορίες των επιζώντων εδώ: