Τα κύματα του καφέ

Τα μαγαζιά με καφέ στο χέρι έχουν γνωρίσει απίστευτη άνθιση τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας. Πολλά τέτοια μαγαζιά αναφέρουν τη φράση «3^rd coffee wave»  είτε στη ταμπέλα τους είτε στα φυλλάδιά τους, είτε στο αναφέρουν οι barista που δουλεύουν. Τι είναι όμως αυτό το τρίτο κύμα που τόσο έντονα διαφημίζουν όλοι; Ας πάρουμε τα πράματα από την αρχή…

Πρώτο κύμα καφέ (1800)

 Όλα αρχίζουν γύρω στα 1800 και μαζί ξεκινάει και το πρώτο κύμα. Λίγο η βιομηχανική επανάσταση που φέρνει μαζί της φθηνή και μαζική παράγωγη αγαθών, λίγο ο κόσμος που κατάλαβε τις ιδιότητες του καφέ θα οδηγήσουν πολλούς επιχειρηματίες καφέ της εποχής να δουν μια ευκαιρία για να αυξήσουν τις πωλήσεις τους και προφανώς  τα κέρδη τους. Μέχρι εκείνη την εποχή ο καφές θεωρείται εξωτικός και είδος πολυτελείας, οπότε ο κόσμος ενδιαφέρεται περισσότερο να δώσει στον οργανισμό του την τόνωση από την καφεΐνη και δεν τον νοιάζει η ποιότητα του καφέ ή η χώρα προέλευσης. Εύκολα μπορούμε να συμπεράνουμε ότι σημασία και για τον κόσμο είχε ο καφές να είναι εύκολα διαθέσιμος και φθηνός.  Όλα αυτά είχαν σαν συνέπεια στο πρώτο κύμα να δημιουργηθεί ο στιγμιαίος καφές τα αεροστεγή δοχεία και η συσκευασία σε κενό αέρος. Αξίζει να σημειωθεί ότι εταιρίες που έλαμψαν την εποχή ήταν η Nescafe και η Maxwell house.

Δεύτερο Κύμα καφέ (1970)

Το δεύτερο κύμα άρχισε τη δεκαετία του 70’ και ήρθε για να καλύψει μια ακόμη ανάγκη των καταναλωτών. Ο καφές πλέον είναι πιο φθηνός και τον βρίσκεις εύκολα παντού οπότε ο κόσμος αρχίζει να τον εκτιμάει περισσότερο. Δεν τον βλέπει μόνο σαν μέσο τόνωσης αλλά και σαν απόλαυση. Αρχίζει λοιπόν να ενδιαφέρεται λίγο περισσότερο για την ποιότητα και την προέλευσή του.

Μας αρέσει, δεν μας αρέσει, εδώ ιδρύεται το 1971 και η εταιρία που άλλαξε για πάντα το χώρο του καφέ και έγινε σημαιοφόρος του δεύτερου κύματος.  Αυτή δεν είναι άλλη από τα Starbucks, που κατάλαβαν ότι οι καταναλωτές ήθελαν μια διαφορετική εμπειρία καφέ. Μια εμπειρία που να ξεφεύγει από το: πήρα ένα καφέ στο χέρι και έφυγα, που να έχει μια πιο κοινωνική διάσταση και φυσικά καφέ καλύτερης ποιότητας. Κάπως έτσι ξεκινάει και το σερβίρισμα φρεσκοκαβουρδισμένου καφέ όπως και των ροφημάτων που περιέχουν καφέ προκειμένου να απευθυνθεί σε πιο ευρύ κοινό.    

Όπως ήταν αναμενόμενο το παράδειγμα της αντέγραψαν πολλές εταιρίες και τα μαγαζιά καφέ αρχίζουν να μετατρέπονται σε μέρη κοινωνικής συνάντησης.  Είναι στο δεύτερο κύμα που αρχίζουμε να ακούμε ορολογίες όπως Arabica, frappucino, caramel macchiato κλπ. και έχει σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία των μεγάλων franchise. Ήρθε για να περάσει μια διαφορετική νοοτροπία απέναντι στον καφέ αλλά και ένα προϊόν που θα είναι αρεστό σε ένα ευρύ κοινό! Η κάθε εταιρία προσπαθεί να τελειοποιήσει τα χαρμάνια της για να αρέσουν σε όλους και αυτό ήταν που έφερε και το αρνητικό του κύματος αυτού: την ομοιογένεια.

Τρίτο κύμα καφέ (2000)

Αυτό το κουσούρι του δεύτερου κύματος έρχεται να καλύψει το τρίτο κύμα.  Δεν είναι κάτι νέο, έχει αρχίσει από τις αρχές των 00’s. Οι καταναλωτές πλέον έχουν άποψη ή και πάθος για τον καφέ. Ενδιαφέρονται να μάθουν για χώρες προέλευσης, ποικιλίες αλλά και τον τρόπο παρασκευής του. Αρχίζουν να ζητάνε  το κάτι μοναδικό που θα ταιριάζει στο δικό τους γούστο. Εδώ ξεκινάνε να έχουν σημασία οι μικρότεροι και ανεξάρτητοι παραγωγοί αλλά και οι μικρό-καβουρδιστές, οι οποίοι με γνώση και πάθος για τον καφέ προσπαθούν να δώσουν ένα πιο ποιοτικό και φρέσκο προϊόν.

Χαρακτηριστικό αυτού του κύματος είναι ότι πλέον ο καταναλωτής μπαίνει στη διαδικασία να διαλέξει μόνος του ποιος καφές είναι πιο κοντά στις γεύσεις του, τι του αρέσει πραγματικά. Σε αυτό το κύμα έρχεται να αναδειχθεί και ο ρόλος των καφετζήδων (baristi) όπως μου αρέσει να τους λέω για πείραγμα. Μπορεί να τους πειράζω αλλά η σημασία τους είναι πολύ σημαντική σε αυτό το κύμα καφέ καθώς πλέον το κοινό ζητάει ένα πολύ ποιοτικό καφέ.

Ένας κακός barista ή πιο σωστά κακώς εκπαιδευμένος barista είναι πλέον σίγουρο ότι θα σου καταστρέψει την εμπειρία του καφέ ακόμη και αν χρησιμοποιεί την καλύτερη ποιότητα. Ο barista πρέπει να έχει πλήρη εκπαίδευση για να έχει σταθερή ποιότητα, αλλά και να γνωρίζει τις νέες τάσεις και τους διαφορετικούς τρόπους εκχύλισης  (βλέπε chemex, syphon κλπ). Ναι όσο και να σου φανεί περίεργο έγινε και αυτό επιστήμη και δεν είναι πατάω ένα κουμπάκι και τρέχει ο καφές.

Αρκεί να σκεφτείς ότι πολλοί έχουν μια απλή μηχανή για καφέ φίλτρου σπίτι που φτιάχνουν 1-2 φορές τη μέρα καφέ και μετά από μερικά χρόνια την πετάνε γιατί δεν βγάζει καλό καφέ. Όχι φίλε μου δεν χάλασε η μηχανή, καθάρισμα θέλει! Aκόμη και εσύ που λες τώρα εγώ την έχω χρόνια μια χαρά είναι. ΟΧΙ! ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ! Kαθάρισε την και θα καταλάβεις τη διαφορά. Καθαριστικά έχει και στο super market, κάνουν για όλες τις οικιακές μηχανές καφέ  και έχουν και οδηγίες.  Ήθελα να σου πω και μια συμβουλή δεν άντεχα…