Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας: Αλήθεια ή Ψέματα;

Ο Michael Moore απελευθέρωσε, λόγω καραντίνας, το νέο του ντοκιμαντέρ, Planet of the Humans και μας προβλημάτισε βαθιά. Μπορείτε να το παρακολουθήσετε, για όσο είναι διαθέσιμο εδώ

Σκέφτηκα ότι σε συνδυασμό με το περιβαλλοντικό νομοσχέδιο που πρόκειται να ψηφιστεί στη Βουλή, αποτελεί μια εξαίσια ευκαιρία για περαιτέρω ανάλυση. Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά.

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος ορίζει ως ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) «τις μη ορυκτές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, δηλαδή την αιολική, την ηλιακή και τη γεωθερμική ενέργεια, την ενέργεια κυμάτων, την παλιρροϊκή ενέργεια, την υδραυλική ενέργεια, τα αέρια τα εκλυόμενα από χώρους υγειονομικής ταφής, από εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού και τα βιοαέρια.»

Στο παραπάνω θα πρόσθετα ότι μιλώντας για ΑΠΕ, πάντα φέρνουμε στο μυαλό μας ενέργειες που παράγονται με φιλικό τρόπο προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο και είναι φυσικά οικονομικές. Σίγουρα κατά πολύ οικονομικότερες από τις συμβατικές.

Έχει αρχίσει όμως να διαφαίνεται ότι δεν ισχύει τίποτα από τα δύο. Ούτε φιλικές είναι οι πηγές παραγωγής, ούτε η ενέργεια παρέχεται οικονομικότερα στον καταναλωτή.

Γιατί η ενέργεια που παράγεται δεν προσφέρεται σε χαμηλότερη τιμή;

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των ΑΠΕ είναι ότι είναι ασύμφορη η αποθήκευση της ενέργειας που παράγουν. Ακόμα και μετά την αποθήκευσή της, η μεταφορά αυτής της ενέργειας έχει υψηλό κόστος καθώς παράγεται σε απομακρυσμένες από τις πόλεις περιοχές. Ένας τρόπος για να κρατηθούν χαμηλά τα κόστη είναι η ενέργεια να είναι διαθέσιμη, όταν υπάρχει και η ανάγκη της. Αυτό είναι κάτι πρακτικά αδύνατο στις παρούσες συνθήκες. Εάν σκεφτούμε τις δύο βασικές ΑΠΕ, δεν υπάρχει πάντα ηλιοφάνεια ούτε άνεμος. Η λύση σε αυτό είναι να υποστηρίζεται από τα «μετόπισθεν» με καύση φυσικού αερίου, κάρβουνου ή πετρελαίου.

Το κόστος κατασκευής και συντήρησης των μονάδων παραγωγής ΑΠΕ είναι σημαντικά υψηλότερο από αυτό των ορυκτών καυσίμων (εξαίρεση αποτελούν τα υδροηλεκτρικά φράγματα). Επιπρόσθετα, η διάρκεια ζωής τους είναι μικρότερη και η ενέργεια που παράγουν λιγότερη τόσο σε σχέση με τις «παραδοσιακές» μεθόδους όσο και με την έκταση που καταλαμβάνουν.

Πόσο «καθαρές» και φιλικές για το περιβάλλον είναι οι ΑΠΕ;

Στις περιοχές δημιουργίας αιολικών πάρκων πρέπει να κοπούν δέντρα ή να καταστραφεί μέρος της γης στην οποία θα γίνει η εγκατάσταση. Λόγω του θορύβου διαταράσσεται το οικοσύστημα ενώ έχουν παρατηρηθεί ατυχήματα με μεταναστευτικά πουλιά που τραυματίζονται ή σκοτώνονται στους έλικες των ανεμογεννητριών.

Τα φωτοβολταϊκά πάρκα ενέχουν τον κίνδυνο της αύξησης της πιθανότητας εμφάνισης καρκίνου λόγω της ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας που παράγουν. Οι κυψέλες των πάνελ, που κατασκευάζονται κατά κύριο λόγο από σιλικόνη, περιέχουν ένα μεγάλο αριθμό τοξικών υλικών, τα οποία εάν δεν ανακυκλωθούν καταλήγουν στο περιβάλλον. Όπως θα δείτε εάν παρακολουθήσετε το “Planet of the Humans”, παρόλο που οι εγκαταστάσεις γίνονται σε περιοχές που θεωρούνται άγονες όπως οι έρημοι, κάθε άλλο παρά άγονα οικοσυστήματα είναι.

Και τα βιοαέρια τι είναι; Είναι ένα μείγμα διαφορετικών αερίων που παράγονται από την αποσύνθεση οργανικής ύλης απουσία οξυγόνου. Η αλήθεια είναι ότι μιμείται σε ένα πολύ καλό βαθμό τα ορυκτά καύσιμα και είναι πάντα διαθέσιμη σε αντίθεση με τις ενέργειας που προαναφέρθηκαν. Η κύρια πηγή παραγωγής βιοαερίου είναι η καύση ξυλείας. Ακολουθούν οι καύσεις αποβλήτων, σκουπιδιών και προϊόντων γεωργίας. Είναι φαντάζομαι αντιληπτό από όλους ότι είναι απολύτως βάσιμοι οι φόβοι που εκφράζονται από διάφορες περιβαλλοντικές οργανώσεις για αποψίλωση δασών. Υπάρχει ακόμα και τεχνολογία που χρησιμοποιεί το λίπος ζώων ως καύσιμο για αυτοκίνητα. Άραγε πόσα ζώα χρειάζεται για να διανύσεις 100χλμ;

Τελικά έχουν μειωθεί οι εκπομπές CO2;

Όπως αναφέρεται στο ντοκιμαντέρ, δεν φαίνεται κάτι τέτοιο και ο λόγος είναι ότι χρησιμοποιείται κατά κόρον η τεχνολογία που θέλουμε να μειώσουμε για την παραγωγή υλικών με σκοπό την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα που δίνεται είναι τα υβριδικά αυτοκίνητα. Αποτελούνται από αλουμίνιο, που απαιτεί 8 φορές παραπάνω ενέργεια για να παραχθεί σε σχέση με το ατσάλι, η μπαταρία τους είναι λιθίου, υλικό υψηλής τοξικότητας και χρησιμοποιούν στα επιμέρους εξαρτήματά τους γραφίτη, μια σπάνια μορφή άνθρακα. Εκτός των επιδοτήσεων που αφορούν τις ΑΠΕ, δίνονται και επιδοτήσεις στις συμβατές μονάδες παραγωγής. Εφόσον δεν πρέπει να κλείσουν και οι μονάδες παραγωγής ΑΠΕ δεν μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς τη χρήση ορυκτών καυσίμων, επιδοτούνται.

Το περιβαλλοντικό νομοσχέδιο στην Ελλάδα

Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις το ονομάζουν «Αρμαγεδδών του περιβάλλοντος» και μάλλον δεν έχουν άδικο. Κάποια βασικά στοιχεία του νομοσχεδίου σχετικά με την πράσινη ενέργεια είναι ότι:

• Επιτρέπεται η δημιουργία μονάδων παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας σε προστατευόμενες περιοχές NATURA
• Διευκολύνεται η διαδικασία αδειοδότησης για εξορύξεις και για εγκατάσταση μονάδων παραγωγής πράσινης ενέργειας σε δασικούς χάρτες
• Συμμετοχή πιστοποιημένων ιδιωτών αξιολογητών στις αδειοδοτήσεις χωρίς καμία συνδρομή περιβαλλοντικών φορέων

Υπάρχει ελπίδα;

Για να υπάρξει ελπίδα πρέπει να αποδεσμευτεί αυτή η τεχνολογία από αυτούς που τη λυμαίνονται. Η επιστημονική κοινότητα θα μπορέσει να επιδοθεί στην εύρεση νέων τρόπων παραγωγής ενέργειας και στη βελτίωση των ήδη υπαρχόντων με κύριο γνώμονα την επιβίωση του πλανήτη και την ποιοτικότερη διαβίωση τόσο του ανθρώπου όσο και των υπόλοιπων ειδών. Το πρόβλημα είναι υπαρκτό, πολύ πιο κοντά απ’ ότι φανταζόμαστε και μας αγγίζει όλους ανεξαιρέτως.